Wiman, Christian | Mijn heldere afgrond

Christian Wiman - Mijn heldere afgrondChristian Wiman is, of in ieder geval was in Nederland niet zo bekend. Hij schrijft poëzie die zelfs in Amerika slechts een bepaalde groep lezers bereikt. Er is tot op heden nog niet veel van hem vertaald in het Nederlands. Toen Wiman er echter achter kwam dat hij een nare kanker in zich omdroeg, besloot hij een uitstap naar proza te maken. Wie echter denkt met Mijn heldere afgrond een ontroerende bekeringsgeschiedenis in huis te halen van een man die afstand neemt van het geloof, ziek wordt en op de bodem van zijn bestaan God weer vindt, komt bedrogen uit.

Het is namelijk geen makkelijk boek. Er wordt gewerkt met woorden als bouleversante, numineuze en atavistisch. Daarnaast is er ook geen heel duidelijke lijn, je wordt als lezer niet op sleeptouw genomen. Wiman benadert zijn lezer als altijd: hij verwacht dat de lezer zich inspant om de beelden, gedachten en zinnen te begrijpen. In die zin ligt dit boek dichter bij poëzie dan bij veel proza. Het boek is in zekere zin een poëtica. Niet zelden geeft Wiman uitlegt over poëzie, over hoe die bedoeld is, wat zijn voorbeelden zijn en, ook niet onbelangrijk, hoe die zich verhoudt tot het geloof. ‘Tegenwoordig heb ik geen geduld met poëzie die niet doortrokken is van, en getransfigureerd door, de wereld. Daarmee bedoel ik (…) een poëzie waarbij je kunt voelen dat de verbeelding van de dichter geladen wordt door de volle confrontatie met de wereld, en er tegelijk door wordt gelouterd.’

De zin bepaalt ons meteen bij de centrale gedachte van het boek: hoe gelooft men in God terwijl er zoveel kwaad in de wereld is? Hoe verhouden het beeld van een almachtige God zich tot een ellendige en kapotte wereld? Het boek bevat dan ook geen platte praiseteksten, maar steekt af naar een diepte waar een 21e eeuwse christen zelden meer komt. ‘Vreemd, hoe alleen al eerlijk over God te spreken, al is het alleen maar om onze ervaring van afzondering en verwarring te articuleren, vrede kan brengen in onze geest. Je dacht dat je ongelukkig was omdat dit of dat misging in je relatie, dit of dat scheef zat in je werk, maar in werkelijkheid komt je verdriet voort uit je afkeer, je stiekeme ontwijken, van God. (…) Je kunt niet werken aan de structuur van je leven, als de grond van je bestaan onvast is.

Wie de moeite en de tijd neemt om het boek te begrijpen, ontdekt de ene mooie gedachte na de andere over geloof, leven en poëzie. Mijn boek zit vol ezelsoren van alle passages die de moeite waard zijn. Een laatste voorbeeld over hoe je je vergewist van de waarheid van een spirituele ervaring: zij duwt je terug naar de wereld en andere mensen en niet simpelweg dieper jezelf in. Goed, nog eentje dan: Wat je twijfel waard is, kun je herkennen aan de kwaliteit van de onrust die hij zaait.

Reijnders, Maarten | Complotdenkers

Maarten Reijnders - ComplotdenkersMet de komst van Donald Trump als nieuwe president van de USA neemt het geloof in complotten en complottheorieën weer toe. De weg naar de top die Trump bewandelde, evenals diezelfde weg voor zijn tegenstandster Hillary Clinton, is voer voor complotdenkers. Ziehier het onderwerp van het boek Complotdenkers: hoe gevaarlijk is het geloof in samenzweringstheorieën? Maarten Reijnders verdiepte zich erin.

Journalist Maarten Reijnders sprak verschillende complotdenkers over hun (eigenaardige) complottheorieën. Je leest over een veroordeelde ex-journalist die de jacht ontketend heeft op pedo-netwerken met connecties in de hoogst denkbare kringen in ons land en over een succesvolle zakenondernemer die de moord op JFK zou hebben opgelost. Heel interessant en lachwekkend om te lezen!

Het boek begint met een motto, een citaat van Aldous Huxley: ‘Facts do not cease to exist because they are ignored.’ Vervolgens opent het boek met de verwarde Tarik die op 29 januari 2015 de NOS-studio binnendrong. Aanvankelijk bestaat er onduidelijkheid over de motieven van Tarik. Wat deed hij daar en waarom? Voer voor complotdenkers. ‘Wat maakt iemand tot een complotdenker? Wat is nog normaal? En waar begint de gekte? Het zijn vragen die ik me bij het schrijven van dit boek over samenzweringsgelovigen en complottheorieën vaak heb gesteld.’ Het is terecht dat Maarten Reijnders deze vragen als uitgangspunt neemt. Het is soms te bizar voor woorden en ook wel weer heel aannemelijk in enkele gevallen van complottheorieën. Een ‘duivels dilemma’ in je denken is het gevolg.

‘Samenzweringsgeloof komt, net als religie of psychische stoornissen, in gradaties. De een is er ontvankelijker voor dan de ander, maar bijna iedereen valt wel eens voor de verleiding van de complottheorie.’ Heel subtiel zegt Reijnders eigenlijk dat het geloof in complotten in Nederland of daarbuiten gelijkgeschakeld wordt met een psychische stoornis. Interessant! ‘Een van de belangrijkste leerstukken van het samenzweringsgeloof is dat je onwelgevallige feiten mag negeren of wegredeneren. Complotgeloof nodigt uit tot een luie, gevaarlijke manier van denken.’

In Complotdenkers gaat Maarten Reijnders in het begin redelijk in op wat complotdenkers beweegt om zo te denken. Hoe komt het zover met je? In de rest van het boek gaat hij in op allerlei vormen van en verhalen over complottheorieën. Het boek leest prettig, met uitzondering van ontzettend veel taalkundige fouten en spelfouten. Het geeft het boek een zeer amateuristische uitstraling.

Mbue, Imbolo| Zie de dromers

afbeelding-zie-de-dromersZie de dromers

De Amerikaanse droom spreekt tot ieders verbeelding: in Amerika is alles mogelijk en kan iedereen bereiken wat hij wil.  Al eeuwenlang vertrekken mensen uit hun vaderland om in Amerika een beter bestaan op te bouwen. In ‘Zie de dromers’ lezen we het boeiende en aangrijpende verhaal van de Kameroense Jende Jonga , zijn vrouw Neni en hun zoontje Liomi. In Kameroen staan ze op achterstand door afkomst en omstandigheden. In Amerika echter lijkt de wereld voor hen open te liggen.

Het leven van de Jonga’s raakt op verschillende manieren verweven met het leven van Clark Edwards, topbankier bij Lehman Brothers, en zijn familie. De bomen lijken tot in de hemel te groeien, zowel voor de Jonga’s als voor de Edwards’.

Maar schijn bedriegt want Imbolo Mbue maakt op niet mis te verstane wijze duidelijk dat de droom van het rijke Amerikaanse leven die alle deuren voor je opent een keerzijde heeft. Er moet een prijs voor betaald worden en dan komt het eropaan of je die prijs ook wilt en kunt betalen. Wegen de opofferingen op tegen de gedroomde mogelijkheden? Wegen status en rijkdom op  tegen geluk, liefde en eensgezindheid? Zowel in de familie Jonga als de familie Edwards moeten keuzes gemaakt worden.  We zien hoe dromen levens kunnen beperken en zelfs kapot maken.  De financiële crisis die in 2008 uitbreekt, zet dit alles nog eens te meer op scherp.

In Zie de dromers komen diverse thema’s aan de orde: de jacht naar geld en status en de tol die dat vraagt; de absolute wil om te slagen, maar ook de schaamte als dat niet lukt;  de kwetsbare positie van immigranten die nog geen verblijfsvergunning hebben en de ongelooflijke stress die dat met zich meebrengt. Mbue laat ons een maatschappij zien waarin nauwelijks zekerheden bestaan, maar waarin het uiteindelijk wel mogelijk is om te kiezen voor een ander leven. Een leven dat meer is dan streven naar materiële rijkdom en status.  In feite stelt Imbolo Mbue de vraag waar het uiteindelijk om gaat in het leven.  En dan blijken verschillen tussen Amerikanen van geboorte en immigranten uit Kameroen niet zo groot te zijn. Dromen kunnen worden opgegeven voor iets beters, maar dat leert men door schade en schande.

Een heerlijk meeslepend verhaal met veel humor en een geweldige karaktertekening waardoor je je eigenlijk bij alle personages wel op de een of andere manier  betrokken voelt. Een verhaal dat laat zien dat we allemaal mensen zijn. Mensen die, hoewel in verschillende omstandigheden, de droom van een  betekenisvol leven met elkaar delen. Een verhaal dat uiterst actueel is in een tijd waarin de verhoudingen tussen verschillende bevolkingsgroepen steeds meer op scherp komen te staan.

 

 

Olde Heuvelt, Thomas | Hex

9789024573349Aanbevolen door de grootmeester van de horror, Stephen King. Een fijn interview in DWDD. Een ‘griezelige’ reportage in EenVandaag. Thomas Olde Heuvelt is ‘booming business’ met zijn boek Hex. Toch vreemd dat zijn boek dat enkele jaren geleden al verscheen nu pas een bestseller is. En plotseling willen we allemaal zijn andere boeken ook lezen. En vergelijken.

Onlangs sprak ik Thomas in Amsterdam bij de uitreiking van de Hebban Awards in de wandelgangen. Een sympathieke en vlotte jonge schrijver. Niks gruwelijks en engs aan. Hij vroeg me: ‘Vind jij mijn boek horror, fantasy of een thriller?’ Ik antwoordde hem: ‘Horror.’ En volgens mij schoot ik in de roos. Opmerkelijk vind ik dat wanneer je Thomas Olde Heuvelt ziet en spreekt je je haast niet kunt voorstellen dat hij zulke gruwelijk spannende en angstaanjagende zaken kan beschrijven. Een groot verschil tussen de schrijver en zijn boek. En misschien is dat wel zijn verdienste.

Thomas Olde Heuvelt behoeft geen verdere introductie. Zijn boek wordt verfilmd en verschijnt in vele talen inmiddels. Zelfs Japan staat nu voor hem in de rij. Speciaal voor Amerika heeft hij de setting van de Nederlandse versie herschreven naar de Amerikaanse. En ook de Nederlandse versie kent inmiddels een alternatief einde. En dat is gewoon heel knap.

Hex speelt zich af in het Limburgse dorpje Beek. Een ogenschijnlijk rustig en gemoedelijk dorp. ( Ik kan, helaas, wanneer ik denk aan Beek niet meer normaal aan Beek denken na het lezen van Hex, maar dat terzijde.) In Beek waart echter een heks rond, gedoemd tot ronddolen. Gedoemd om met dichtgenaaide ogen en mond te dwalen door het dorp, door straten, maar ook in de huizen. Ze kan zomaar verschijnen aan je bed, aan het voeteneind. Of gewoon ergens in de hoek van je woonkamer staan en fungeren als kapstok. Iedereen in het dorp kent haar, weet van haar. Maar vooral, accepteert haar. Zwijgend doet ze haar rondes door het dorp, de weg letterlijk blindelings wetend. Iedereen weet ook: niemand mag haar ogen openen. Want gebeurt het toch, dan gaat het gruwelijk mis. In die wetenschap groeien de mensen jarenlang op met de heks. Groeien de mensen op met het ultieme kwaad in hun midden. Een speciale groep mensen, een soort Raad, houdt met camera’s en een heuse Hex-app voor de inwoners van Beek de heks nauwlettend in de gaten. Ze moet koste wat kost verborgen blijven voor de buitenwereld. Regelmatig gaat het mis tussen de heks en verschillende inwoners van Beek. Deze gebeurtenissen worden gedetailleerd en gruwelijk beschreven. Langzaam maar zeker groei je als lezer toe naar een climax. Want de ogen van de heks worden geopend en dan is het einde van de wereld in Beek daar.

Er zijn vele belangrijke personen in Hex. Deze personages worden helder neergezet. Met veel oog voor details en sfeer weet Thomas Olde Heuvelt een ijzersterke spannende horrorthriller te schrijven. Helemaal bijzonder is het einde van Hex. Het is even intens als luguber. Hier laat Olde Heuvelt zien dat hij de Bijbel kent: ‘Kwaad inspireerde nieuw, erger kwaad, en uiteindelijk was alles terug te voeren op Beek. Beek had dit over zichzelf afgeroepen. (…)Zijn ogen hadden al die jaren dichtgenaaid gezeten, maar nu niet meer. (…) Ze konden zijn ogen niet langer sluiten – niet die van hem.’ (hem = Stefan de Graaf, red.) Een prachtige symboliek ligt er besloten in de ogen, die zo’n belangrijke rol spelen in Hex. Het duivelse kwaad schuilt uiteindelijk niet in de ogen van de heks, maar in de ogen van de mens zelf: ‘Ze hadden dit over zichzelf afgeroepen: zij waren het kwaad, een menselijk kwaad. Zij hadden het kwaad geschapen dat Katharina (de heks, red.) was, door de kommer en kwel in zichzelf de overhand te laten voeren, door onschuldigen te straffen en hun eigen handen in onschuld te wassen.’

Thomas Olde Heuvelt is een groot schrijver in dit genre, zonder meer. Symboliek, thematiek en dramatiek gaan hand in hand. De hand van de meester, Stephen King, is voelbaar, zichtbaar, met name in de sfeer- en landschapsbeschrijvingen. Oke, vooruit, een minpunt dan: er zijn momenten dat ik denk: mag het een onsje minder? Soms gaat de fantasie iets teveel op de loop met de auteur. Of was het toch omgekeerd?

Hertmans, Stefan | De bekeerlinge

DPS design & prepress studioGeef Stefan Hertmans een historische bron en je krijgt een boeiend verhaal waarin fictie en werkelijkheid elkaar raken en versterken. In De bekeerlinge  vormen twee documenten het uitgangspunt voor  de fictieve geschiedenis van Vigidis Adelaïs. Vigidis groeit op in de hogere kringen van Rouen. Ze wordt verliefd op David, een joodse student, zoon van de opperrabbijn van Narbonne. Een relatie tussen christen en jood is echter een onmogelijkheid. Vigidis moet om met David te trouwen huis, haard en christelijk geloof opgeven.  Ze  vlucht met David naar zijn familie in Narbonne. Later gaan ze verder naar het dorpje Monieux in de Provence om niet door afgezanten van haar vader gevonden te worden. Hier beleven David en Hamoutal, zoals Vigidis nu heet, een aantal betrekkelijk gelukkige jaren en ze krijgen in die periode drie kinderen.

Een rustig leven is David en Hamoutal echter niet gegund. Aan het eind van de elfde eeuw vindt de eerste kruistocht plaats. De grote stoet kruisvaarders die richting het Heilige Land reist, trekt al moordend en plunderend door Europa. Ze nemen een voorschot op het uitroeien van de vijanden van God en de kerk door joodse gemeenschappen die ze daarbij tegenkomen uit te moorden. De joodse gemeenschap van Monieux blijft niet gespaard.Bij de pogrom die de kruisvaarders aanrichten komen vele dorpelingen, waaronder David, om. De twee oudste kinderen worden door de kruisvaarders ontvoerd. Hamoutal blijft met haar baby achter en radeloos van verdriet besluit ze in ieder geval te proberen haar kinderen te achterhalen. Haar doel is Jeruzalem, maar na een tocht vol ellende belandt ze in Egypte.  Daar geeft  ze uiteindelijk haar zoektocht op en trouwt met een joodse man.

In Caïro wordt aan het einde van de negentiende eeuw een groot aantal joodse documenten gevonden, waaronder een aanbevelingsbrief. In deze brief wordt een pogrom, waarbij de man van de vrouw die de brief bij zich droeg omkwam, vermeld.  Ook staat er een verwijzing naar Narbonne (waar David vandaan kwam en zijn vader opperrabbijn was) in. Daarnaast wordt de  weduwe  als een tot het joodse geloof bekeerde christen van goede komaf beschreven.

Er is nog een document, namelijk een brief waarin wordt gesproken over een vrouw die in het noorden van Spanje wordt vrijgekocht van de brandstapel. Mogelijk gaat ook dit document over Hamoutal.  Hamoutal verlaat namelijk opnieuw huis en haard als ze van haar echtgenoot te horen krijgt dat haar kinderen in leven zijn en zich bij haar ouders in Rouen bevinden. Een omgekeerde zoektocht volgt, waarbij Hamoutal uiteindelijk weer in Monieux terechtkomt.

Hertmans vertelt zijn verhaal op een zeer bijzondere manier: hij reist namelijk Hamoutal achterna. Hij volgt haar in een zelf verzonnen route op haar tocht samen met David naar Narbonne en naar Monieux. Hij reist met haar mee naar Caïro en ten slotte weer terug naar Monieux¸ de plaats waar zich ook een deel van zijn eigen leven afspeelt. Een klein beetje werkelijkheid en veel verbeelding!

De bekeerlinge is een intrigerend verhaal waarin een beeld gegeven wordt van de turbulente laatste decennia van de elfde eeuw. De lotgevallen van een enkeling worden in het bredere kader van de Europese geschiedenis geplaatst. Het verhaal boeit mede door de gedetailleerde beschrijving van de couleur locale waar Hertmans een compliment voor verdient. In De bekeerlinge zijn geloofsovertuiging en identiteit  nauw met elkaar verweven. Het is juist het ontbreken van een diepgewortelde overtuiging die Hamoutal van geloof doet veranderen als de omstandigheden daarom vragen, met alle onzekerheden en schuldgevoelens van dien. Hamoutal raakt je in haar innerlijke verscheurdheid waarbij ze uiteindelijk zichzelf helemaal verliest in waanzin. Ook deze ‘Hertmans’ is het lezen dubbel en dwars waard!

 

Norton, Graham | Bewaring

bewaringPresentator van de spraakmakende en zeer bekende Graham Norton Show, Graham Norton zelf, heeft zijn debuut gemaakt als thrillerschrijver. Bewaring is de titel van dit zo op het eerste gezicht spannende en mysterieuze verhaal. De uitstraling van het boek is goed.

Graham Norton neemt je mee naar het rustige, Ierse dorpje Duneen. Een typisch landelijk en pittoresk plaatsje ergens op het platteland. Een dorpje dat balanceert tussen modern willen zijn, maar tegelijk een ouderwetse, haast antieke uitstraling heeft. (nauwelijks bereik met de telefoon!) Norton weet de sfeer van het plaatsje treffend te beschrijven: ‘Vrijwel alle actie scheen zich te beperken tot Main Street, tevens de enige straat in het dorp. (…) Aan de overkant van de straat, voor de pub, hoestte Cormac Byrne een uiterst bevredigende klodder slijm op die hij met een boog in de goot spuugde.’

In Duneen is welgeteld een agent, brigadier Collins: ‘Het was een algemeen geaccepteerd feit onder de inwoners van Duneen: mocht er ooit een misdaad gepleegd worden in het dorp en mocht brigadier Collins erin slagen de verdachte aan te houden, dan was de kans uiterst klein dat de arrestatie zou plaatsvinden na een achtervolging te voet. De mensen mochten hem graag en er werd niet ronduit beledigend over hem gesproken, maar voor de dorpelingen was het best een ongemakkelijk idee dat hun veiligheid afhing van een man die al hevig zweette wanneer hij in de kerk ter communie ging.’ Op deze manier introduceert Graham Norton zijn hoofdpersoon.

De vadsige brigadier, zittend in zijn auto, geklemd tegen het stuur vanwege zijn te dikke buik, wordt op zekere dag aangesproken door een bouwvakker. Op het terrein waar gebouwd wordt, heeft men tijdens werkzaamheden een lijk gevonden. Dit zet het zeer rustige leventje van Collins (‘PJ’ voor intimi) volledig op zijn kop; hij moet aan het werk. Vanuit Cork worden hulptroepen gehaald, waaronder de wat nurkse hoofdinspecteur Linus Dunne. (Let even op de achternaam en zet deze eens af tegen de dikke brigadier Collins…) Een onderzoek wordt gestart: Wie is het lijk? Wie heeft hem daar begraven? En wie heeft hem vermoord? Het eens zo rustige dorpje verandert in een roddelend wespennest waarin iedereen zo zijn of haar geheimen heeft. Om deze muur te slechten moet brigadier Collins alle zeilen bijzetten om de dader te achterhalen. 4 maanden nadat het lichaam gevonden is, vinden bouwvakkers op hetzelfde terrein opnieuw een lichaam, dat van een baby. Wat zijn de raakvlakken met de vondst van het eerste lichaam? Van wie is de baby? Trieste zaken komen aan het licht.

Graham Norton komt met verschillende personages op de proppen die allemaal verdacht gemaakt worden. Hij beschrijft de personen trefzeker. Je ziet voor je hoe de personages eruit zien, hoe de karakters neergezet worden. Maar echt diepgang hebben de meeste personages niet. Norton wil dat mijns inziens ook niet, het gaat om de zaak, om motieven. In Bewaring vindt de lezer van alles wat: overspel, liefde, lust, verdriet, jaloezie, twisten. Het blijft wel wat aan de oppervlakte en ook redelijk voorspelbaar: het voelt eerder aan als een soap dan een echte thriller. De spanning komt pas heel laat op gang.

Groot pluspunt van het boek is de vaart in het verhaal. Je ogen schieten over de bladzijden. En voor je het weet zit je aan het eind van het boek. (Het bevat ‘slechts’ een 260-tal pagina’s) Het leest gemakkelijk weg, geen ‘moeilijkdoenerij’ of gekunstelde passages. De beeldspraak in het boek is aardig gevonden, er is over nagedacht lijkt het: ‘Het gif van het verleden moest bevrijd worden, alsof je een steenpuist opensneed.’

Graham Norton heeft het in zijn dankwoord steevast over ‘roman’. Ik denk dat met deze typering recht gedaan wordt aan zijn boek.

Bakker, Gerbrand | Jasper en zijn knecht

Gerbrand Bakker - Jasper en zijn knechtGerbrand Bakker heeft in de harten van veel Nederlanders een plekje veroverd met het boek Boven is het stil. Het boek valt op door de kalmte, de rustige observaties, de beeldschone beschrijvingen en de terloopse emoties. Het boek beleeft momenteel z’n 25e druk. Maar wie zich verdiept in het oeuvre van Bakker, ziet dat hij niet het type schrijver is dat om de twee jaar opnieuw een dergelijke roman aflevert. Gelukkig maar, want er zijn maar weinig schrijvers die dan op niveau blijven. Maar bij Bakker zien we dat hij wel met regelmaat titels aflevert, maar het zijn boeken die de lezer al snel kan aanzien voor tussendoortjes: een dierendagboek, een bomendagboek, boeken voor speciale gelegenheden. Gerbrand lijkt de volgende ‘grote’ roman niet makkelijk te kunnen afleveren. Na 2011 wordt het zelfs helemaal stil aan het boekenfront en moesten we het doen met zijn blog en diverse columns, o.a. in de Groene Amsterdammer en Trouw.

Maar in 2016 verschijnt er dan toch echt een boek. Het gaat om een dagboek. Het boek valt uiteen in twaalf gedeelten, die allemaal de naam van een maand dragen, te beginnen met december, om in chronologische volgorde verder te gaan. Gerbrand deelt kleine gebeurtenissen uit zijn dagelijks leven met ons. Hij vertelt over zijn omgang met familie, met zijn buren, met zijn uitgever en af en toe over een andere beroemdheid die hij mag ontmoeten. Vooral de laatste ontmoetinkjes zijn vaak op een heerlijk vileine toon geschreven: “…Ik wilde Arnon (Grünberg, red.) nog even een had geven, ik vind het raar om ergens geweest te zijn elkaar af en toe aangekeken te hebben (dacht ik) en dan zomaar weg te gaan. (…) Hij keek me aan en zei: ‘Wie ben jij ook maar weer? Ik proestte het uit.”

Rode lijn in het boek in het boek is de hond van Gerbrand, die (als hij zin heeft) luistert naar de naam Jasper. Gerbrand neemt positie in ten opzichte van de hond, wil een goede baas zijn en raakt verknocht aan de hond. Tegelijk is het geen hond die zich makkelijk geeft en Gerbrand spiegelt zich daaraan.

Maar wat het boek het meest inhoud geeft is dat Bakker de dagelijkse gebeurtenissen, ontmoetingen en ervaringen met Jasper gebruikt als opstapjes naar herinneringen. Hoe hij zich ontwikkelde als jongeman, hoe hij zichzelf ontdekte als homofiel (inclusief enkele expliciete jeugdervaringen daaromtrent), hoe hij schaatste op hoog niveau en last but not least: hoe hij in een depressie verzeild raakte.

Alles met alles geen vrolijk boek, zeker niet als je ook het slot in acht neemt (dat ik hier niet zal verklappen). Het is overduidelijk een boek van Gerbrand Bakker: zijn observaties over het leven van alledag zijn weer meesterlijk en de manier waarop hij ze verwoordt is prachtig. Ook de manier waarop hij de depressie beschrijft is zo knap. In feite sijpelt het al door de tekst heen, nog voor hij het woord depressie gebruikt. Hij is ook erg eerlijk (af en toe vraag ik me af of hij niet enkele relaties om zeep helpt) en ik vind het persoonlijk te eerlijk. Ik hoef niet precies uitgemeten te krijgen hoe zijn seksuele ervaringen allemaal zijn geweest. En al vloekt hij in eerdere boeken nauwelijks, dat is in dit boek wel anders.

Matar, Hisham | De terugkeer

omslag-matar-defHisham Matar neemt ons in De terugkeer mee op een zoektocht naar het lot van zijn vader.

‘Ik wou dat ik tenminste een gelukkig man

Als vader had, die oud werd in zijn eigen huis –

Maar onbekende dood en stilte zijn

Zijn lot’

(ontleend aan Homerus’  Odyssee – een uitspraak van Telemachus die op zoek ging naar zijn vader Odysseus)

Vader Jaballa, een fervent tegenstander van de Libische dictator Ghadafi, is sinds 1990 spoorloos verdwenen.  Het gezin leefde sinds 1979 in ballingschap in Caïro, maar bleek daar uiteindelijk toch niet veilig te zijn voor Ghadafi.  Hisham is op achttienjarige leeftijd voor studie naar Londen gegaan, waar hij sindsdien altijd gewoond heeft.

De terugkeer begint in 2012 als Hisham en zijn vrouw Diana,  zijn Moeder en broer Ziad terugkeren naar Libië om hun familie daar te ontmoeten. Het regime van Ghadafi is verdreven, veel politieke gevangenen¸ waaronder een aantal familieleden van Matar,  zijn vrijgekomen, maar van Jaballa is er nog geen enkel spoor. Leeft hij nog? En als hij niet meer leeft, hoe is hij dan omgekomen? Waar, wanneer, waar is zijn lichaam begraven?

Hisham probeert op alle mogelijke manieren iets over het lot van zijn Vader te weten te komen.  Tijdens zijn zoektocht neemt hij ons mee naar het verleden aan de hand van herinneringen die ontmoetingen, foto’s en bepaalde plaatsen bij hem oproepen. Zo krijg je veel informatie over zijn  persoonlijk leven en zijn familie, maar ook over de recente geschiedenis van Libië en de impact die het regime van Ghadafi gehad heeft op het leven van zo velen.

Matar schrijft met een zekere afstandelijkheid  en soberheid over  de pijn van de ballingschap en de gruwelijkheden die hebben plaatsgevonden.  Het zijn juist die afstandelijkheid en soberheid die het verhaal zo sterk maken en die ervoor zorgen dat je als lezer diep geraakt wordt. Zijn persoonlijke gevoelens van verdriet, woede en onmacht weet hij zeer beheerst, maar tegelijk zeer indringend te verwoorden.

De vraag naar de waarheid over Jaballa’s lot wordt niet met honderd procent zekerheid beantwoord. Hisham moet genoegen nemen met  een waarschijnlijke versie van de gebeurtenissen.  Telemachus verwoordt de pijn van deze onzekerheid treffend!

De terugkeer is een prachtig boek: een boeiend persoonlijk verhaal dat raakt en tot nadenken stemt.

Crouch, Blake | Dark matter

9200000059295570‘Ik hou van onze donderdagavonden. Ze geven me het gevoel dat we ons buiten de tijd bevinden. Het is onze traditie (…)’

Zo opent Blake Crouch, de auteur van deze speculatieve thriller, Dark Matter. Over dat gevoel van het zich buiten de tijd bevinden, handelt dit boek. Crouch heeft een pittige, moeilijk te volgen thriller geschreven. Let wel, het moeilijk te volgen-aspect is een compliment voor de auteur.

De hoofdpersoon, Jason Desson, heeft een gezinnetje: zijn vrouw Daniela en zoon Charlie. Wanneer Jason op een avond nog even ijs gaat halen, verdwijnt hij. Hij ziet een schim, voelt een pistool tegen zich aangedrukt en hoort een stem zeggen: ‘Draai je om.’ Hij wordt meegenomen naar een desolaat industrieterrein, een verlaten gebouw. ‘Ik kijk niet achterom. Ik neem geen afscheid. Het moment gaat ongemerkt voorbij. Het eind van alles wat ik ken, alles waarvan ik hou.’ Jason wordt ingespoten met een verdovingsmiddel door de onbekende persoon. ‘Luister naar me,’ zegt hij. ‘Je zult bang zijn, maar je kunt het jezelf toe-eigenen. Je kunt alles hebben wat je nooit hebt gehad. Het spijt me dat ik je bang moest maken, maar ik moest je hier zien te krijgen. (…) Ik doe dit voor ons allebei.’ Dan valt hij weg.

Vervolgens wordt Jason weer wakker in hoofdstuk 2. Hij voelt dat iemand hem aan de enkels vastpakt. Iemand vraagt hoe hij uit de kubus gekomen is. Vanaf dat moment ontspint zich een waanzinnig, bizar en ‘vul-maar-een-willekeurig-superlatief-in’ verhaal. Met als hamvraag: wil de echte Jason Desson opstaan? Wat is die kubus? Wat speelt zich hier voor de ogen van de verraste lezer af? Niets, maar dan ook niets is wat het lijkt. Op de cover staat niet voor niets: speculatieve thriller. Een nieuw genre is geboren! Blake Crouch, bekend van de tv-serie Wayward Pines en de  boeken waarop de serie is gebaseerd, weet van begin tot eind te boeien. Hij toont zich een grootmeester in dit genre dat balanceert op de grens van fantasy, scifi, horror en thriller.

Ik eindig met een treffend citaat dat tegelijk weerspiegelt wat het thema is van dit spannende en speculatieve verhaal, Dark Matter: ‘Het is beangstigend als je bedenkt dat alle gedachten die we hebben, alle keuzes die we maken, zich vertakken naar nieuwe werelden. Vandaag zijn we na de honkbalwedstrijd naar Navy Pier gegaan en daarna naar dit restaurant om te eten. Maar dat is maar een versie van wat er gebeurd is. In een andere realiteit zijn we in plaats daarvan naar een concert van het symfonieorkest gegaan. In weer een andere hebben we een dodelijk ongeluk in Lakeshore Drive gehad en zijn we helemaal nergens geëindigd.’

 

Hedlund, Jodi | Baken van hoop

Jody Hedlund, Baken van hoopEen dosis vrouwelijk lef, een star schoolbestuur dat niet gewend is aan een vrouwelijke docent en een stel ondeugende kinderen die vinden dat het hoog tijd is dat hun vader naar andere vrouwen gaat kijken, in plaats van te treuren om hun overleden moeder. Jody Hedlund heeft een heel aantal romans op haar naam staan. Baken van hoop is een los te lezen vervolg op haar romans De lichtwachter en Water en vuur.

Verhaallijn

Vol goede moed heeft Tessa Taylor gesolliciteerd naar een functie als onderwijzeres in een mijnwerkersstadje in het noorden van Michigan. Dit is de perfecte kans om opnieuw te beginnen. Ondanks alle waarschuwingen: ‘Iedereen had haar gewaarschuwd dat ze naar de beschavingsgrens verhuisde’. Als ze na vier dagen reizen aankomt op het eiland, krijgt ze meteen bij aankomst te horen dat ze niet welkom is. Want er hoort een man voor de klas te staan en geen vrouw. Toch begint voor het schoolbestuur de tijd te dringen. De winter, die streng is, staat immers op het punt te beginnen. Na lang overleg wordt er besloten dat ze mag blijven totdat er een nieuwe, mannelijke onderwijzer gevonden is. Tessa is dolgelukkig en is vastbesloten te laten zien dat zij als vrouw heel goed in staat is om onderwijs te geven aan de kinderen van het mijnwerkersstadje. Ondertussen proberen twee kinderen uit de klas haar te koppelen aan hun vader. Tot haar verbazing is er nóg een man die interesse in haar toont. Het wordt ingewikkeld als blijkt dat de beide mannen ook nog eens broers van elkaar zijn. En dan krijgt ze het gevoel dat iemand haar steeds volgt…

Een adembenemend boek. En wát een moed om als vrouw zijnde te proberen strakke tradities te doorbreken. Ik heb heel erg genoten van dit boek.  Hedlund heeft met dit verhaal opnieuw een prachtige roman geschreven over moedige vrouwen.