36 publicaties heeft Stefan Hertmans op zijn naam staan voor hij durft te beginnen aan het publiceren van de geschriften van zijn grootvader, die hij dan al 30 jaar in zijn bezit heeft. Het levert een stilistisch juweel van een roman op, die het beeld schetst van een man die een speelbal is van het lot. Zijn jeugd wordt beschreven (waaronder een gruwelijk ongeluk in een ijzersmelterij), de bewondering voor en vroege dood van zijn vader.
Zijn vader was kunstschilder, gespecialiseerd in kerkschilderingen. Er was steeds minder werk voor hem en een langdurige klus in Engeland kon hij niet weigeren. Maar hij moest er tijden voor bij zijn gezin weg naar een klimaat dat hem niet lag: er komt een gebroken man thuis die niet lang meer leeft.
Ook de ontwikkeling van grootvaders schilderstalent, zijn heldenmoed tijdens de verschrikkingen van de loopgravenoorlog in België en zijn huwelijksleven daarna: het wordt allemaal in woorden uitgehouwen. De heldenmoed die grootvader vertoont in de eerste wereldoorlog, de gruwelijkheden die hij ziet: ‘ …biddend tot Onze-Lieve-Vrouw kroop ik langs dode koeien, paarden met opengereten balg, dode soldaten met weggeschoten gezichten, zonder een levende ziel tegen te komen, behalve misschien die ene jammerende jongen ergens in het duister. Soms zette ik mijn hand vol op het opengereten lijf van een dode…’
Volgens mij zit het zo: Hertmans laat je eerst van zijn grootvader houden, met zijn innemende, zachte karakter en zijn adoratie voor zijn vader. Maar net als je voldoende van hem houdt, stuurt hij hem de oorlog in, waardoor het is alsof die gruwelen de lezer hoogstpersoonlijk overkomen. Dat het na de oorlog niet meer zomaar goed ging met grootvader, mag voor zich spreken.
Hertmans bedient zich van zijn geheugen, foto’s en beeldschone gissingen om het deel dat zijn grootvader niet beschreef op te tekenen en geeft een indringende weergave van de memoires van zijn grootvader. Het verhaal ontstijgt echter de persoonlijke zoektocht van Hertmans en geeft een goede indruk van de hel die de Eerste Wereldoorlog in België was. Een geweldig boek en de terechte winnaar van de AKO-literatuurprijs 2014.
| Bestel dit boek nu bij boekhandel Riemer en heb het morgen in huis! |  |
Auteur: Stephan Hertmans
Titel: Oorlog en Terpentijn
Uitgever: De Bezige Bij - Amsterdam
Prijs: €
Bladzijden:
Recensent: Jan Jaap Karsten
Genre: Oorlogsroman
ISBN: 9789023476719
Waardering: Matig
Taalgebruik: Geen opmerkingen